Potop szwedzki to określenie szwedzkiego najazdu na Polskę w 1655 roku w czasie II wojny północnej (1655-1660) i formalnie kończy ją pokój w Oliwie zawarty w 1660 roku. Wojna ta prowadzona była nie tylko przez Szwecję, w czasie wojny zmieniały się zarówno sojusze, jak i siły obu stron. Była ona kontynuacją wcześniejszych wojen prowadzonych przez Rzeczpospolitą, miała także swoje korzenie w sporze o tron Szwecji zapoczątkowanym jeszcze przez króla Zygmunta III Wazę.

Powstanie Bohdana Chmielnickiego na Ukrainie (1648 rok),
czyli krótko i zwięźle.

1. Przyczyny wybuchu powstania:
- Konflikty na tle religijnym
Polscy magnaci: katolicyzm
Ruscy chłopi: prawosławie

- Nierówności społeczne
Bieda chłopów ukraińskich, bogactwo polskich magnatów

- Bezprawie magnatów polskich na Ukrainie.

Powstanie Chmielnickiego

Kozackie powstania to zbrojne wystąpienia Kozaków będące wynikiem dążenia Rzeczpospolitej do ograniczenia ich samodzielności. Próby kontroli poczynań Kozaków wiązały się z organizowanymi przez nich wyprawami łupieskimi na tereny tureckie, co zaogniało stosunki polsko-tureckie.

Przyczyny wybuchu powstania Chmielnickiego:
~ dążenie magnatów polskich do uczynienia z kozaków chłopów pańszczyźnianych
~ dążenie kozaków do zwiększenia rejestru kozackiego
(rejestr kozacki: spis kozaków - żołnierzy będących
na usługach Rzeczpospolitej i otrzymują