1. Jesteś tutaj:  
  2. Start
  3. Liceum
  4. Język polski
  5. Oświecenie

Oświecenie

„Laura i Filon” Franciszka Karpińskiego oraz „Żeńcy” Szymona Szymonowica jako sielanki

Oświecenie
Sielanka (bukolika, ekloga, idylla, skotopaska, pastorela, pastuszka)
Podstawowy gatunek tzw. literatury pastoralnej, rozwijającej się już w epoce starożytnej, kiedy to autorami utworów tego typu byli pisarze greccy: Teokryt i Wergiliusz. Oni też nadali gatunkowi dwie podstawowe formy:
• realistycznego, rodzajowego obrazka z życia (wzór Teokryta)
• mocno skonwencjonalizowanej alegorii osadzonej w wyidealizowanej, mitycznej krainie Arkadii, zaludnionej przez pasterzy, rolników, myśliwych i rybaków, którzy wiodą żywot prosty, szlachetny i zgodny z prawidłami otaczającej ich natury (wzorzec Wergiliusza).

„Modny kawaler i modna dama, zacofany sarmata i światły obywatel- główne modele postaw Polaków w drugiej połowie XVIII wieku.

Oświecenie
Epoka oświecenia w Polsce przypada na lata 1740-1822. Był to trudny czas dla kultury i oświaty. Przez złą politykę upada Uniwersytet Krakowski. Bogaci gromadzą książki dla siebie. Szlachta staje się coraz bardziej zacofana i zamknięta na wszelkie zmiany w kraju. Stają się ludźmi o przekonaniach zachowawczych, bezkrytyczni zwolennicy tradycji i tego, co stare, dawne, sarmaci są przeciwni jakimkolwiek zmianom.

„Monachomachia” Ignacy Krasicki.

Oświecenie
Wśród utworów Ignacego Krasickiego ogłoszonych w latach 1775 -1779 „Monachomachia, czyli wojna mnichów” jest zjawiskiem wyjątkowym i niespodziewanym. Ukazanie się bowiem utworu drukiem nastąpiło prawdopodobnie bez zgody i wiedzy autora i zapewnie z tego właśnie powodu dwie pierwsze edycje z sierpnia 1778 r.

„Obyście byli szczęśliwi przez mą śmierć”. Rozważ dlaczego Werter wybiera sobie taki los? Czy jego życie potoczyłoby się inaczej?

Oświecenie
Czy rozumiesz samobójców? Czy zanim skreślisz człowieka, zastanawiasz się nad przyczynami jego czynów? Czy ważne są dla ciebie suche fakty, to, co jest tu i teraz, czy to, co naprawdę się zdarzyło? Pewnie potępiasz samobójców? nie rozumiesz ich, bo nie chcesz, bo czasami jest łatwiej przemilczeć niż się czegoś dowiedzieć.

„Optymizm to obłęd dowodzenia, że wszystko jest dobrze kiedy nam się dzieje źle”. Rozważ filozofię Kandyda

Oświecenie
Prawdopodobnie każdy, kto czytał „Kandyda” Voltaire'a zastanawiał się nad sentencją „Optymizm to obłęd dowodzenia, że wszystko jest dobrze kiedy nam się dzieje źle” . Co ona znaczy? Jaką myśl autor chciał nam przekazać? Jakie odniesienie do naszego życia ma sformułowanie powstałe w XVIII w? Czy może ono funkcjonować we współczesnej rzeczywistości? Odpowiedź zależy od tego, w jaki sposób rozumiemy to sformułowanie.