Inspiracją do napisania krótkiego opowiadania „Ikar” przez Jarosława Iwaszkiewicza, był obraz Bruegla, pod tym samym tytułem, oraz wydarzenie jakie zaobserwował autor pewnego wieczoru w okupowanej Warszawie .

Autor, który zarazem był uczestnikiem zdarzeń, opisuje, że tego wieczoru w Warszawie był spory ruch.

Głównym bohaterem jest Federigo degli Alberighi, młody szlachcic florencki i biegły rycerz, zakochany w szacownej damie – Giovannie, uznawanej za jedną z najpiękniejszych kobiet w tym mieście. Dla zyskania jej przychylności Federigo bierze udział w licznych turniejach, czyni jej drogie podarunki i wydaje uczty, co doprowadza go do ruiny finansowej.

Mieszkańcy doliny przymuszani byli do niewolniczej pracy. Ich prześladowcą był Tengil, który miał twierdzę położoną wysoko w Prastarych Górach. Stamtąd, wraz ze swoim wojskiem przypływał rzeką do doliny.

Pewnego dnia mieszkańcy doliny - Jonatan i Mateusz zauważyli szalupę Tengila.

Akcja powieści rozgrywa się w osadzie Olszyny. Obok tej wsi płynęła rzeka Młynówka, na której po powodzi powstała wyspa połączona brzegiem jedynie poprzez przewrócone drzewo. Wyspa stała się miejscem czworga dzieci: Mariana Pietrzyka, Julka Milera (ciotecznych braci) oraz Pestki Ubyszówny i Uli Zalewskiej.