Miłosierdzie gminy Marii Konopnickiej to tekst ironiczny. Tytułowe miłosierdzie to jedynie powierzchowna miłość na pozór idealnego społeczeństwa. Początek nowelki przedstawia jedno ze Szwajcarskich, pięknych miasteczek w XIX wieku. Dowiadujemy się, że jego mieszkańcy to zżyci z sobą mili ludzie, "sami swoi".

Wiek XIX dobiegał schyłku. Cała wieś Lipce w Skierniewickiem oczekiwała wesela Boryny, najbogatszego gospodarza we wsi, z Jagną, najpiękniejszą panną w okolicy. Była jesień.
W Lipcach nadchodził wieczór, gdy weselnicy opuszczali dom wójta. Kolorowy pochód otwierała bezustannie grajaca kapela, za nią szli druzbowie.

Hrabia Henryk występuje jako Mąż, poeta oderwany od życia, nie umiejący docenić jego wartości, żyjący we własnym świecie poezji i marzeń. W jego domu pojawia się piękna Dziewica, która kusi go, przywołuje aby poszedł za nią. Hrabia ulega i opuszcza dom rodzinny, zaniedbuje obowiązki domowe i doprowadza swoją Żonę do obłędu i w końcu do śmierci, a synka Orcia do ślepoty.

\"Kordian\" został napisany w 1833 roku w Szwajcarii, wydany zaś anonimowo w Paryżu w 1834 r. W podtytule autor umieścił informacje: spisek koronacyjny, pierwsza część trylogii. Wypadki będące tłem wydarzeń w \"Kordianie\" rozegrały się w Warszawie w nocy z 24 na 25 maja 1829 roku, kiedy to do stolicy przybył następca cara Aleksandra, młodszy brat Konstantego Mikołaj, aby koronować się na króla Polski.