Cmentarz Powązkowski

Cmentarz Powązkowski

Powązki to prawdziwa nekropolia. Na terenie tej niewielkiej dzielnicy znajduje się kilka cmentarzy, z tym najbardziej znanym - Cmentarzem Powązkowskim.

Cmentarz Powązkowski (tzw. Stare Powązki) został założony w 1790 roku, nie powstał jednak w szczerym polu - od XIII wieku w miejscu tym istniała osada, która jeszcze w XVIII wieku znajdowała się poza granicami administracyjnymi Warszawy. Początkowo Powązki nosiły inną nazwę - Mostki. Miejsce to niegdyś słynęło ze wspaniałych ogrodów Izabeli Czartoryskiej oraz z największych w Europie Pól Wojskowych.

Początkowo cmentarz powązkowski zajmował niewielką powierzchnię 2,6 hektarowej działki, darowanej przez starostę klonowskiego Melchiora Korwina Szymanowskiego. Już trzy lata później wybudowano
Zobacz galerie Cmentarz Powązkowski w Warszawie
ufundowany przez ostatniego króla polskiego Stanisława Augusta Poniatowskiego oraz prymasa Michała Poniatowskiego kościół św. Karola Boromeusza, projektu słynnego włoskiego architekta Dominika Merliniego. Cmentarz otwarto 4 listopada 1790 r. a poświęcono 20 maja 1792 r.

"Nowy" cmentarz nie był początkowo zbyt popularny wśród mieszkańców parafii dla których powstał. Jakkolwiek dziwnie brzmi to obecnie, Cmentarz Powązkowski był położony poza obrębem miasta, a lokalizacja ta wydawała się warszawiakom niewystarczająco "godna". Władze kościelne musiały więc w jakiś sposób przekonać parafian do nowego miejsca wiecznego spoczynku ich biskich. Służyły temu między innymi odbywające się na cmentarzu uroczystości związane z kościelnymi świętami. Jednak musiało upłynąć wiele czasu, zanim mieszkańcy stolicy przywykli do "nowego" cmentarza - stało się to dopiero w II połowie XIX wieku, gdy nekropolia rozrosła się i "zestarzała", a nawet doczekała się niec ironicznych powiedzonek (przykładowo "zdezerterować z Powązek" oznaczało w Warszawie to samo co szerzej znane "uciec grabarzowi spod łopaty".

Wiek XIX, zwłaszcza jego druga połowa, to czasy rozwoju nekropolii. "Sprzyjały" mu zarówno niespokojne czasy (powstania), jak i szerzące się epidemie, a także ostateczne zamknięcie w 1936 roku Cmentarza Świętokrzyskiego. Właśnie wtedy Powązki stały się na kilkadziesiąt lat głównym i praktycznie jedynym miejscem pochówków w Warszawie. Konieczne stało się także powiększenie terenu samego cmentarza o kolejne działki - w sumie trzynastokrotne, nie licząc drobniejszych poszerzeń. Obecnie zajmuje on 43 hektary.

Zmieniała się też rola i postrzeganie Powązek. Początkowo niezbyt lubiany cmentarz "w polu", następnie miejsce pochówku niemal wszystkich zmarłych warszawiaków, po otwarciu w 1884 roku największej warszawskiej nekropolii - Cmentarza

Related Articles