kilka słów o cytrze, organach i lutni

Cytra - instrument muzyczny z grupy chordofonów szarpanych (najpopularniejszy u górali alpejskich), o płaskim, zwykle prostokątnym korpusie rezonansowym, na którym jest naciągniętych kilkadziesiąt strun, nastrojonych diatonicznie (struny melodyczne) i akordowo (struny basowe); w cytrach typu salzburskiego dzięki podstrunnicy z progami część strun można skracać. Cytra była instrumentem bardzo popularnym w muzykowaniu amatorskim zwłaszcza w XIX wieku.
(Chordofony - grupa instrumentów muzycznych, w których źródłem dźwięku jest drgająca struna).

Lutnia - instrument strunowy szarpany, znany w starożytnej Mezopotamii, Egipcie, Persji, krajach arabskich. W Europie rozpowszechniony we wczesnym średniowieczu przez poetów-muzyków zwanych trubadurami (Prowansja) i truwerami (północna Francja). Posiada mocno wypukłe pudło rezonansowe o przekroju gruszkowatym, szyjkę z progami zakończoną wygiętą do tyłu główką z kołkami do naciągu strun. Struny w liczbie 6-16 strojone są kwartami i tercjami. Budowana w różnych wielkościach i formach, od lutni dyskantowej po różne odmiany lutni basowej, jak arcylutnia, teorban, chitarrone. Szczególny rozkwit muzyki lutniowej nastąpił w XVI w. (m. in. F. da Milano we Włoszech, A. le Roy we Francji, L. Milan Hiszpanii, J. Dowland i T. Morley w Anglii, D. Cato i W. Długoraj w Polsce, Jakub Polak - polski lutnista, który działał głównie w Paryżu). Zapisywano ją w uproszczony sposób w tabulaturach lutniowych na systemie 6 linii, na których oznaczano cyframi progi, czyli miejsce przyciśnięcia struny.

Organy - instrument muzyczny z grupy aerofonów. Organy to zbiór piszczałek o określonej budowie i właściwościach brzmieniowych, uszeregowanych wg wysokości dźwięku. . Ze względu na mechanizm traktury, czyli uruchamiania przez klawiaturę wentyli w wiatrownicach, wyróżnia się organy o trakturze mechanicznej, pneumatycznej, elektropneumatycznej i elektrycznej. Historia organów sięga starożytności: znane były w Egipcie, krajach Bliskiego Wschodu, w Kartaginie, Rzymie, Bizancjum. Kościół katolicki początkowo je potępiał, by w końcu uczynić podstawowym instrumentem swej liturgii. Nie zostały natomiast przyjęte przez liturgię Kościoła prawosławnego. W Polsce najwspanialsze zabytkowe instrumenty znajdują się w klasztorach bernardynów w Leżajsku oraz cystersów w Oliwie.
(Aerofony - instrumenty muzyczne, w których źródłem dźwięku jest zawarty w piszczałce słup powietrza pobudzony do drgań za pomocą zadęcia; do aerofonów należą tzw. instrumenty dęte: drewniane (aerofony wargowe i stroikowe) i blaszane (aerofony ustnikowe) oraz głos ludzki).

Related Articles