Rodzaje zabezpieczeń kredytów bankowych
Banki są z jednej strony instytucjami zaufania publicznego, a z drugiej podmiotami, które – podobnie jak inne przedsiębiorstwa – kierują się chęcią osiągnięcia korzyści ekonomicznych. Obie cechy łączy podstawowa kwestia – dążenie do zapewnienia bezpieczeństwa (stabilności) prowadzonej działalności. Jednym z elementów służących do jego osiągnięcia jest odpowiednia polityka w zakresie zabezpieczeń.
Praktyka gospodarcza oraz ewolucja systemu finansowego doprowadziły do wytworzenia całej gamy zabezpieczeń, w zależności od rodzaju kredytu i kredytobiorcy. Przegląd rodzajów zabezpieczeń stosowanych przez banki przy udzielaniu kredytów najlepiej rozpocząć od najbardziej ogólnego podziału na zabezpieczenia osobiste i rzeczowe.
Zabezpieczenie osobiste. Z punktu widzenia kredytobiorcy zabezpieczenie osobiste wiąże się z ponoszeniem przez niego pełnej osobistej odpowiedzialności za spłatę długu, która dotyczy zarówno majątku posiadanego w chwili zaciągania kredytu, jak i majątku, w którego posiadanie kredytobiorca dopiero wejdzie. Do grupy zabezpieczeń osobistych zaliczamy: weksel własny in blanco, poręczenie wekslowe, poręczenie według prawa cywilnego, gwarancje bankowe, a także cesję wierzytelności.
Weksel. Weksel własny in blanco jest bardzo często wykorzystywany jako zabezpieczenie uzupełniające. Jego wystawienie na specjalnym blankiecie urzędowym należy do obowiązków kredytobiorcy, jednak cechą wyróżniającą ten rodzaj weksla od innych jest to, że nie określa się w nim sumy wekslowej ani terminu płatności, a jedynie termin jego wystawienia. W razie zaniechania spłaty kolejnych rat długu przez kredytobiorcę bank może uzupełnić weksel zgodnie z podpisaną uprzednio z klientem tzw. deklaracją wekslową, określającą właśnie warunki i sposób uzupełnienia weksla przez bank.
Poręczenia i gwarancje. Istotą wszelkiego rodzaju poręczeń i gwarancji jest to, że spłata zadłużenia przez kredytobiorcę jest poręczana/gwarantowana przez inną osobę fizyczną lub prawną (np. inne przedsiębiorstwo, ale także inny bank czy towarzystwo ubezpieczeniowe). Zaakceptowanie przez bank danej osoby fizycznej lub prawnej jako potencjalnego poręczyciela (zwanego niekiedy żyrantem) następuje dopiero po sprawdzeniu jego sytuacji finansowej (najczęściej odbywa się to na podstawie weryfikacji zaświadczenia o zatrudnieniu i dochodach w ostatnim okresie). W przypadku zaprzestania spłacania zadłużenia przez kredytobiorcę bank ma prawo żądać natychmiastowej spłaty całości pożyczonej sumy od kredytobiorcy bądź skorzystać z zabezpieczenia ustanowionego w postaci poręczenia lub gwarancji.
