U schyłku XIX-tego wieku człowiek był istotą bardzo rozdartą wewnętrznie, przerażoną rzeczywistością i niedolą losu człowieka. Wynikiem dekadenckiego stosunku do otoczenia jest sztuka wyrażająca pesymizm, beznadziejność, apatię i rezygnację ludzką. Artysci przez ekspresjonizm wyrażali swoje żywiłowe uczucia, często nieopanowane, wcześniej hamowane.

Sonet Kazimierza Przerwy – Tetmajera ‘Nie wierzę w nic’ jest typowym przykładem twórczości dekadentyzmu, dominuje tu nastrój rozczarowania, bezsensu, goryczy. Już pierwsze słowa utworu: ‘ Nie wierzę w nic, nie pragnę niczego na świecie, wstręt mam do wszystkich czynów, drwię z wszelkich zapałów’ są wyrazem skrajnego pesymizmu, negacji wszystkiego, czyli nihilizmu.

Jego twórcą był Emil Zola. Utwory jego nawiązywały do komedii ludzkiej Balzaka. Zalecenia teoretyczne naturalizmu zawarł on w przedmowie do utworu pt. „Teresa Raquin”:
a) biologizm
• utożsamianie społeczeństwa z organizmem żywej istoty
• pojmowanie człowieka jako cząstki natury, człowiek zdeterminowany jest przez prawa natury
• pojmowanie życia jako wiecznej walki o byt
b) postawa uczonego i badacza, który wiernie odzwierciedla życie odebrane zmysłami, wierność szczegółów
c) maksymalny obiektywizm, bez własnych ocen odautorskich, autor rejestruje i pokazuje
d) brak tematów tabu, zakazanych, wszystko powinno znajdować odzwierciedlenie w sztuce
Naturalizm ubezwłasnowolnia człowieka poprzez prawa natury.

Młoda Polska to czas ogólnej tendencji zwątpienia w sens i cel ludzkiego życia. Kształtuje się odrębna w stosunku do pozytywizmu świadomość, narasta poczucie zagrożenia, pustki duchowej, beznadziejnośći życia i niezadowolenia. Potęgują się nastroje katastroficzne - przekonanie o schyłku kultury, o nadciągającej zagładzie cywilizowanego świata, o wyczerpaniu możliwości rozwoju w większości dziedzinach życia.