Stefan Żeromski w opowiadaniu "Rozdzióbią nas kruki, wrony..." ukazuje haniebną śmierć powstańca Andrzeja "Winrycha" Boryckiego z rąk Moskali. Bohater jest symbolem narodu, który broni się. Stado wron obsiada zwłoki, a jedna z nich przebija dziobem czaszkę i dostaje się do mózgu. Narrator nazywa mózg Winrycha "ostatnią fortecą polskiego powstania".
Młoda Polska
Jego twórcą był Emil Zola. Utwory jego nawiązywały do komedii ludzkiej Balzaka. Zalecenia teoretyczne naturalizmu zawarł on w przedmowie do utworu pt. „Teresa Raquin”:
a) biologizm
• utożsamianie społeczeństwa z organizmem żywej istoty
• pojmowanie człowieka jako cząstki natury, człowiek zdeterminowany jest przez prawa natury
• pojmowanie życia jako wiecznej walki o byt
b) postawa uczonego i badacza, który wiernie odzwierciedla życie odebrane zmysłami, wierność szczegółów
c) maksymalny obiektywizm, bez własnych ocen odautorskich, autor rejestruje i pokazuje
d) brak tematów tabu, zakazanych, wszystko powinno znajdować odzwierciedlenie w sztuce
Naturalizm ubezwłasnowolnia człowieka poprzez prawa natury.
a) biologizm
• utożsamianie społeczeństwa z organizmem żywej istoty
• pojmowanie człowieka jako cząstki natury, człowiek zdeterminowany jest przez prawa natury
• pojmowanie życia jako wiecznej walki o byt
b) postawa uczonego i badacza, który wiernie odzwierciedla życie odebrane zmysłami, wierność szczegółów
c) maksymalny obiektywizm, bez własnych ocen odautorskich, autor rejestruje i pokazuje
d) brak tematów tabu, zakazanych, wszystko powinno znajdować odzwierciedlenie w sztuce
Naturalizm ubezwłasnowolnia człowieka poprzez prawa natury.
Sonet Kazimierza Przerwy – Tetmajera ‘Nie wierzę w nic’ jest typowym przykładem twórczości dekadentyzmu, dominuje tu nastrój rozczarowania, bezsensu, goryczy. Już pierwsze słowa utworu: ‘ Nie wierzę w nic, nie pragnę niczego na świecie, wstręt mam do wszystkich czynów, drwię z wszelkich zapałów’ są wyrazem skrajnego pesymizmu, negacji wszystkiego, czyli nihilizmu.
U schyłku XIX-tego wieku człowiek był istotą bardzo rozdartą wewnętrznie, przerażoną rzeczywistością i niedolą losu człowieka. Wynikiem dekadenckiego stosunku do otoczenia jest sztuka wyrażająca pesymizm, beznadziejność, apatię i rezygnację ludzką. Artysci przez ekspresjonizm wyrażali swoje żywiłowe uczucia, często nieopanowane, wcześniej hamowane.
Poezja okresu Młodej Polski ukształtowała się w ostatnim dziesięcioleciu XIX wieku. Największe jej osiągnięcia przypadają na pierwsze lata wieku XX. Od poezji i jej twórców rozpoczęła się ofensywa modernistyczna. Poezja tego okresu jest odbiciem kryzysu wartości oraz bankructwa ideałów pozytywistycznych.
- Niepokoje i wątpliwości młodego pokolenia (Cezarego Baryki) u progu niepodległości. Rozwiń temat wykorzystując interpretację podanego fragmentu "Przedwiośnia" Żeromskiego
- Nirwana - absurd czy konieczność
- Nowy typ powieści - "Ludzie bezdomni" Stefana Żeromskiego.
- O domu i bezdomności w „Ludziach bezdomnych” - wypracowanie