Paweł Hertz mówiąc „byłą więc literatura polska jakby parlamentem” chciał po prostu powiedzieć, iż literatura polska zastępowała różne instytucje życia publicznego, jak na przykład podczas 123 lat bycia pod zaborem była ona jedyną formą rozprzestrzeniania informacji dla ludzi o sprawach ważnych, budujących, dających nadzieje itd.

Dzisiaj postawiliście mnie przed niezmiernie trudnym zadaniem polegającym na wyjaśnieniu sensu życia. Jako główne motto mojej wypowiedzi posłużą mi słowa piosenki Stanisława Sojki:

„Życie nie po to jest, by brać
Życie nie po to jest, by bezczynnie stać
I aby żyć siebie samego trzeba dać.

Pięćdziesięcioletni Jan Kochanowski napisał TRENY po śmierci swojej córeczki, dwuipółletniej Urszuli. Ona jest bohaterką tego dzieła, co nie zdarzało się dotąd w poezji żałobnej - opiewano zazwyczaj osoby dorosłe i godne: mężów stanu, artystów, albo mecenasów poety. Jednak oryginalność "Trenów", uznanych za arcydzieło, polega także na czymś innym.

?Gdybym... znał wszystkie tajemniece
i posiadł wszelką wiedzę,
i wszelką możliwą wiarę,
tak iż bym góry przenosił,
a miłości bym nie miał,
byłbym niczym...?
List św. Pawła do Koryntian
Miłość bowiem niejedno ma imię: do Boga, świata, ojczyzny, życia, do drugiego człowieka.