"(…)Przecież myśmy niczego się nie wyrzekli, myśmy zachowali wszystko. Ale to na jej(Justyny) zniszczeniu wyrosło to, co jest między nami. Tak to było i tak to jest do dziś" stwierdził Zenon Ziembiewicz oskarżony w wielkim procesie o moralność i zasady postępowania - w rozprawie o rachunku życia.

Człowiek przez cały czas się rozwija. W każdej epoce kierują nim różne wartości, z tego względu nie możemy powiedzieć, że psychika człowieka jest już znana i w tej dziedzinie nic więcej się nie dowiemy. Literatura w dużym stopniu przyczynia się do badania zachowań człowieka i jego duszy. Autorzy stawiają swoich bohaterów przed wyborami, które mają ogromny wpływ na ich życie.

„Granica” Zofii Nałkowskiej na pierwszy rzut oka mogłaby skazywać, że jest to schematyczny, banalny romans. Aczkolwiek po wgłębieniu się w lekturę zauważa się oryginalność tej książki. Przede wszystkim interesujące jest ujęcie fabuły w układ retrospektywny oraz narracja prowadzona z perspektywy wielu postaci.

?Najpotężniejsza broń ciemiężcy to umysł ciemiężonego?, Steve Biko.

Największy dramat lagrów nie rozgrywał się wbrew pozorom tuż za ogrodzeniami obozów. Przerażający teatr masek i cieni trwał w rozumach ludzi lagrowanych. Można bowiem, przy użyciu agresji, brutalności lub siły odebrać jakiemukolwiek człowiekowi wszelkie dobra materialne, można sprawić by cały jego ?świat? runął w gruzach, można uczynić jego życie dantejskim piekłem, należy jednak pozostawić tlącą się iskrę nadziei, umiejętnie podsysać i gasić ten żar, by tegoż człowieka całkowicie zdominować i obezwładnić.