Przed czym przestrzegają i czego uczą opowiadania Antoniego Czechowa? Przestrzegają przed bardzo wieloma rzeczami, pomagają wybrać dobrą drogę w życiu. Ale myślę, że zawierają mnóstwo przestróg i pouczeń, przez wyostrzenie w nich złych cech ludzi możemy wyciągnąć różne wnioski, zastanowić się nad swoim postępowaniem.

Ramzes XII, ojciec Ramzesa XIII nie miał "silnej ręki" do sprawowania władzy. Wykorzystywali to skrupulatnie dla osiągnięcia własnych celów kapłani, zdobywając dla siebie bogactwa, włości i prawa.

Mądrzy duchowni dążyli do osłabienia władzy faraona namawiając go między innymi do zmniejszenia liczebności armii, np: przez rozwiązanie bardzo walecznych i dobrze wyszkolonych ale płatnych pułków libijskich.

Najbardziej trafnym z tych określeń jest słowo "przestroga". Było to najprawdopodobniej hasło przewodnie nowel "Mendel Gdański" i "Miłosierdzie gminy" Marii Konopnickiej. "Protest" jest jak gdyby na drugim planie, lecz też jest dość mocno wyeksponowany. W żadnym wypadku nie można również odrzucić wyrazu "apel", gdyż też jest w tych nowelach istotny.

Sytuacja polityczna Polski w drugiej połowie XIX wieku była bardzo ciężka. Praktycznie to państwo nie istniało. Podzielone na trzy części, trzy zabory: pruski, rosyjski i austriacki zostało pozbawione własnej państwowości. W każdym z zaborów inaczej rozwijało się społeczeństwo, inaczej było ograniczane, naciskane, cenzurowane i represjonowane.