Czym jest wolność? Według słownikowej definicji określamy tym mianem niezależności, niepodległość, swobodę, samodzielność. Jednak każdy z nas ma także osobiste podejście do tego tematu. Dla młodych ludzi wolnością będzie niezależność finansowa od rodziców, samodzielne mieszkanie; dla aresztowanego będzie to opuszczenie murów więzienia; dla uciskanego narodu - uzyskanie niepodległości lub pozbycie się znienawidzonego władcy.

Bunt, protest oraz przeciwstawienie się człowieka są zjawiskami dość często spotykanymi w literaturze. Stosowanie tego motywu powoduje indywidualizację autora, wyróżnia go spośród innych poprzez ukazanie jego odmienności oraz często cech własnych przelanych na wykreowaną postać. Każda epoka literacka rozpoczynała się niczym innym jak buntem – przeciwko epoce poprzedniej – czego najwybitniejszym przykładem jest romantyzm, który dla buntu się zrodził, dla buntu istniał i również z powodu buntu wygasł ustępując okresowi pozytywizmu.

Nie było, nie ma i nie będzie człowieka idealnego. Wszyscy popełniają błędy, czasami ponoszą konsekwencje i karę, a czasami udaje im się uniknąć odpowiedzialności. Wiele osób podjęło niewłaściwy wybór, którego później żałowało. W literaturze wszystkich epok można znaleźć niezliczoną ilość przykładów bohaterów popełniających błędy, oraz fałszywe i niewłaściwe kroki.

Co prezentują sobą bohaterowie oświeceniowych i romantycznych utworów? Jaki jest ich tok myślenia? Jakie wartości sobą reprezentują? Do czego prowadzi ich sposób postępowania? Jakie tendencje do ukazywania postaci panują w literaturze tworzonej od XVIII do połowy XIX wieku? Temat pracy wskazuje nam, że należy doszukiwać się w dziełach epok oświecenia i romantyzmu bohaterów rozsądnych, czyli kierujących się w życiu rozumem, oraz bohaterów szalonych, którzy ulegają emocjom do stopnia, który można nazwać obłąkaniem.